کفر و ایمان در مثنوی معنوی

پایان نامه
چکیده

دراین تحقیق، نگارنده ابتدا زمینه های شکل گیری بحث کفر و ایمان را در میان فرقه ها و گروه های اسلامی مورد بررسی قرار داده است، آن گاه مولّفه های ایمان را از نگاه فقهی و کلامی از نظر گذرانیده و سپس با تحلیل و بررسی حکایات و اشعاری که در مثنوی پیرامون مولّفه های ایمان است، حد و مرز آن را در نگاه مولوی مشخص گردانده است. آن چه پیداست نظرگاه مولوی، نظرگاهی تلفیقی از آرای فرقه ها و گروه های مختلف است. انسان در نگاه مولانا کاسب عمل است نه ایجادکننده ی آن. «تصدیق قلبی»اساسی ترین معیار در نگاه اوست، امّا به جهت درونی بودن آن، حاجتمند شهادت قولی و فعلی است ؛ لاجرم «عمل به اعضا»و «اقرار به زبان» را به عنوان گواهان ضمیر یاد می نماید. «عمل به اعضا»که در نگاه وی امری مهم در مولّفه های ایمان است، خود نشانگر آن است که مفهوم ایمان امری ایستا و ثابت نیست، بلکه امری است قابل ازدیاد و کاهش. مفهوم ایمان در نگاه مولانا بسیار گسترده تر از مفهوم اسلام است و چنین نگاهی با اندیشه ی عاری از تعصّبات فرقه ای و کلامی او سازوار می نماید. کفر در نگاه وی اگر زشت و نکوهیده است، بدان جهت است که از منظر اخلاقی واجد رذیلت های بی شمار است. شیوه ی منحصر به فرد او در روایت گری، ساختاری پیوست گونه و در عین حال گسست گونه است، امری که گویای جولان روح بی تاب او و نشانگر تأثیر پذیری او از قرآن کریم است. از دید عرفانی، مولانا اشاره می نماید که چون خالق کفر و ایمان معبود است و مقصد نهایی هر دو نیز معشوق است،تفاوتی از این منظر بین کفر و ایمان نیست

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

نوسان ایمان و کفر از نظر ابن عربی و ملاصدرا

ایمان در اندیشه‌ی دینی از بالاترین ارزش برخوردار است، ولی همیشه این سؤال مطرح بوده است که آیا همه‌ی مؤمنان از ایمانی یکسان و مشابه و در نتیجه از ارزشی مساوی برخوردارند؟ به عبارت دیگر، آیا ایمان و کفر افزایش و کاهش‌پذیر است؟ پذیرفتن هر یک از دو طرف مسأله، نتیجه‌ی پاسخ به سؤالاتی است از قبیل این‌که آیا ایمان و کفر امری بسیط است یا مرکب؟ و آیا عمل در حقیقتِ آن دو دخیل است یا خیر؟ دانشمندان اسلامی ...

متن کامل

تحلیل تفسیری مراتب و درجات ایمان و کفر و رابطه ایمان و عمل صالح

تاریخ انبیاء بیانگر آن است که برنامه‏های تمام پیامبران در دعوت به اصول، بدون هیچ اختلافی یکسان بوده، هرگاه پیامبری دعوت خود را با دلایلی آشکار می‏ساخت، قوم او به دو گروه مؤمن و کافر تقسیم می‏شدند. ایمان، امری است دارای مراتب تشکیکی؛ چرا که قابل شدت و ضعف است. ممکن است برخی از مراتب‏ ایمان‏ به‌گونه‏ای آمیخته به‌نوعی از شرک خفی باشد. طبق آموزه‌های دینی، معیار درجه‏بندی و ارتقاء وجودی مؤمنان، انجا...

متن کامل

پیرامتنیت در مثنوی طاقدیس و مثنوی معنوی

مثنوی طاقدیس اثر ملا احمد نراقی به تقلید ازمثنوی معنوی سروده شده و هم‌چون این اثر سترگ درآن موضوعات فراوانی از دیدگاه عرفان و مذهب مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در این مقاله میزان تاثیر پذیری مشترک حکایات مثنوی طاقدیس (به عنوان زبر متن) و مثنوی معنوی (به عنوان زیرمتن) از قصص قرآنی (به عنوان سر متن) بر مبنای نظریۀ پیرامتنیت ژرار ژنت واکاوی شده است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که هم مولا...

متن کامل

مثنوی طاقدیس و مثنوی معنوی

مثنوی مولوی به عنوان یکی از آثار مشهور عرفانی از دیرباز مرکز توجّه شاعران دیگر بوده است. به همین دلیل، بارها تقلیدهایی از آن صورت گرفته است. یکی از مثنوی‌هایی که به تقلید از آن سروده شده است و از نظر صورت و محتوا شباهت‌هایی به مثنوی مولوی دارد، مثنوی طاقدیس اثر ملاّ احمد نراقی است. این مقاله متضمّن مقایسة این دو مثنوی و نتایج مترتّب بر آن با رویکرد انتقادی است. از نظر عوامل صوری، مقایسة این دو نشان...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

دانشگاه تربیت معلم - سبزوار - دانشکده علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023